Udar mózgu

Udar mózgu – wszystko, co warto wiedzieć o chorobach naczyniowych mózgu

Udar mózgu to poważne schorzenie neurologiczne, będące trzecią najczęstszą przyczyną zgonów na świecie – zaraz po chorobach serca i nowotworach. Co więcej, jest to główna przyczyna trwałej niepełnosprawności u osób dorosłych. Mimo to, wiedza społeczeństwa na temat objawów, przyczyn i koniecznych działań w przypadku udaru wciąż jest niewystarczająca. Tymczasem w przypadku udaru liczy się każda minuta – dosłownie.

Udar mózgu to nagłe zaburzenie krążenia krwi w obrębie mózgu, które prowadzi do uszkodzenia komórek nerwowych i nieodwracalnych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. Zależnie od mechanizmu, wyróżniamy dwa podstawowe typy udaru:

Udar niedokrwienny – stanowi około 80–85% wszystkich przypadków. Dochodzi do niego, gdy przepływ krwi w jednym z naczyń zaopatrujących mózg zostaje zablokowany (np. przez skrzeplinę, blaszkę miażdżycową lub zator).

Udar krwotoczny – rzadszy, ale często groźniejszy. Jest wynikiem pęknięcia naczynia krwionośnego i wylania się krwi do mózgu (krwotok śródmózgowy) lub przestrzeni między mózgiem a oponami (krwotok podpajęczynówkowy).

Obie postacie udaru prowadzą do niedotlenienia tkanki mózgowej, a w efekcie – do jej uszkodzenia.

Czynniki ryzyka – kto jest narażony?

Udar mózgu może dotknąć każdego. – Kiedyś uważano, że udar jest problemem tylko osób starszych, dzisiaj widzimy, że niestety ten trend się znacznie odwrócił i coraz częściej udar dotyka osoby poniżej 50 roku życia. Najmłodszy pacjent z udarem, którego ja leczyłem miał 18 lat – mówi lek. med. Adam Niemczyk, kierownik Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym.

Ale wiek to nie wszystko. Istnieją pewne czynniki, które znacznie zwiększają ryzyko jego wystąpienia udaru.

Do najważniejszych należą:

Nadciśnienie tętnicze – najistotniejszy pojedynczy czynnik ryzyka.
Migotanie przedsionków i inne zaburzenia rytmu serca
Cukrzyca
Podwyższony poziom cholesterolu
Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu
Otyłość i siedzący tryb życia
Stres i przewlekłe napięcie psychiczne
Wiek (powyżej 55. roku życia)
Płeć męska (choć kobiety częściej umierają z powodu udaru)
Predyspozycje genetyczne i wywiad rodzinny

Objawy udaru mózgu są zazwyczaj nagłe i bardzo charakterystyczne. Ich szybkie rozpoznanie może uratować życie i zminimalizować skutki neurologiczne. Do najczęstszych objawów należą:

Nagłe osłabienie lub niedowład jednej strony ciała (np. ręki, nogi, połowy twarzy),
Asymetria twarzy – opadanie kącika ust,
Zaburzenia mowy – trudności w mówieniu, bełkotliwa mowa lub niemożność zrozumienia słów,
Zaburzenia widzenia – zwłaszcza w jednym oku lub ubytków w polu widzenia,
Nagły silny ból głowy – szczególnie jeśli nie był poprzedzony żadnymi objawami i towarzyszy mu wymiotowanie, zaburzenia świadomości,
Zaburzenia równowagi, koordynacji, zawroty głowy,
Utrata przytomności lub dezorientacja.

Prosty test FAST (szybki test udarowy):

F (Face) – poproś, by chory się uśmiechnął. Czy jedna strona twarzy opada?
A (Arms) – poproś o uniesienie obu rąk. Czy jedna opada?
S (Speech) – poproś o powtórzenie prostego zdania. Czy mówi niewyraźnie?
T (Time) – czas działa na niekorzyść. Jeśli widzisz te objawy – dzwoń po pogotowie (112 lub 999)!

WAŻNY JEST CZAS

Choć nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka udaru, wiele zależy od naszego stylu życia. – Udaru można uniknąć jeżeli pacjent miałby wcześniej wykryte i usunięte przyczyny udaru czyli zmiany miażdżycowe, zaburzenia rytmu serca, wysoki poziom cholesterolu, nieprawidłowo leczone nadciśnienie tętnicze, cukrzyca – tłumaczy lek. med. Adam Niemczyk, kierownik Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym – ale także brak aktywność, pracoholizm, nikotynizm, nadużywanie alkoholu. To są wszystko czynniki zwiększające ryzyko udarów – dodaje lek. med. Adam Niemczyk